Читать онлайн полностью бесплатно Яўген Аснарэўскі - 36 пытанняў па гісторыі Вялікага княства Літоўскага

36 пытанняў па гісторыі Вялікага княства Літоўскага

У кнізе прадстаўлены як папулярныя, так і нестандартныя пытанні па гісторыі Вялікага Княства Літоўскага. Што азначае слова Літва. Ці праўда, што літоўцы захапілі Наваградак.

© Яўген Аснарэўскі, 2024


ISBN 978-5-0064-5262-6

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Уступ

Як зроблена нудная кніга пра гісторыю дзяржавы?

На думку аўтара, нудная кніга ўключае сухі тэкст, бясконцыя цытаты з даўно неактуальных працаў, памылковыя дадзеныя, якія вандруюць з публікацыі ў публікацыю…

Але аўтар гэтых радкоў вырашыў напісаць нянудную кнігу!

Таму чытач не сустрэне тут паслядоўнага выкладу тых падзей, якія даўно апісаны ў іншых выданнях. Кароткі храналагічны выклад гісторыі Княства можна знайсці нават у вікіпедыі, але гэтая кніга прапануе чытачу іншае.

Аўтар, у канве акадэмічнай навуковай працы, канцэнтраваўся на развянчанні гістарычных міфаў, вылучэнні гіпотэз і асвятленні менш вядомых фактаў аб Вялікім княстве Літоўскім. Але інфармацыя тут дадзена ў навукова-папулярным ключы. Такім чынам, кніга спалучае ў сабе як прыкметы строга навуковай працы, так і навукова-папулярнага выдання.

Такі падыход дазваляе аўтару спадзявацца, што кніга не стоміць непрафесійнага гісторыка, але пры гэтым будзе нечым карысная і прафесіяналам нашага цэха.

Для кнігі была адабрана некаторая колькасць пытанняў, з ліку дасланых аўтару – як стандартных, так і даволі арыгінальных.

Валодаючы дастатковай кваліфікацыяй для ўласных даследаванняў і навукова-крытычнага падыходу да матэрыялаў аўтар шануе сцісласць. Таму, падчас працы над дадзенай кнігай, не ставілася задача стварыць вялізнае па аб'ёме выданне, пры гэтым перапісаўшы ў яго дзясятак працаў іншых гісторыкаў.

У якасці доказаў, тут выкарыстаны пэўныя дакументы, а гіпотэзы аформлены як гіпотэзы, а не «абсалютная ісціна».

Усё, вядома ж, для таго, каб стварыць максімальна аб'ектыўны аповед пра мінулае.

Працягваючы нясціпла хваліць сваю працу, аўтар адзначыць, што стараўся захоўваць «нацыянальную нейтральнасць».

Не сакрэт, што еўрапейская дзяржава, якой прысвечана гэтая кніга, да гэтага часу служыць прадметам спрэчак, і гэтыя спрэчкі, нярэдка, закранаюць нацыянальныя сімпатыі спрачальнікаў; гэта значыць, палемісты імкнуцца давесці, што Вялікае княства Літоўскае павінна з'яўляцца спадчынай менавіта іх народа.

Аўтар знаёмы з літоўскімі, беларускімі, польскімі і рускімі публікацыямі і канцэптамі, якія тлумачаць, што з сябе ўяўляла ВКЛ. І таму чытач зможа ўбачыць на старонках дадзенага выдання ідэі з розных гістарыяграфічных прастор, прычым кожная з іх была падвергнута крытычнаму аналізу, а не проста бяздумна ўпісана ў новы тэкст.

Аўтар самастойна пераклаў дакументы, якія тут цытуюцца, выканаўшы, сярод iншых, рыфмаваныя пераклады.

Сканчаючы гэтае дакучлівае ўсхваленне ўласнай працы, аўтар хоча прысвяціць некалькі слоў сваёй папярэдняй кнізе пра ВКЛ, якая мае назву «Вялікае княства Літоўскае і беларускі нацыянальны міф».

Чытач быў настолькі паблажлівы, што добра прыняў тую працу, таму яе стваральнік ад душы кажа дзякуй усім, хто прачытаў кнігу і застаўся задаволены. Ну а тым, каму кніга ўсё ж не спадабалася – дзякуй за выдаткаваны час.

Чытачу незнаёмаму са згаданай кнігай, аўтар, зразумела, раіць яе прачытаць.

Асаблівае задавальненне аўтару даставіла ўвага да яго мінулай працы з боку мэтраў айчыннай навукі, у прыватнасці, водгукі Вячаслава Леанідавіча Насевіча, якога аўтар чытаў яшчэ ў школьныя гады.

Застаецца спадзявацца, што і гэтая праца прыцягне ўвагу калег. Хоць кніга, як сказана вышэй, арыентавана на масавага чытача і не ўтрымоўвае велізарнага масіва новых дадзеных, яе тэкст, як таксама было адзначана раней, паказвае дэканструкцыю ўстояных міфаў, што, тэарэтычна, можа быць цікава не толькі аматарам гісторыі, але нават некаторым прафесіяналам.

Ну вось, дарагі чытач, хопіць лішніх слоў! Прыйшоў час для пытанняў і адказаў!

Аб пачатку і ўладарах

Як зьявілася слова Літва?

Першыя згадкі Літвы адносяць да 1009 года. У яе рэгіёне тады загінуў прапаведнік Бруна Кверфурцкі – нямецкі арыстакрат, які меў высокі сан біскупа.

У Кведлінбургскіх аналах, датаваных XI стагоддзем, чытаем аб тым, што Бруна быў абезгалоўлены in confinio Rusciae et Lituae, гэта значыць «на мяжы Русі і Літвы».


Старонка Кведлінбургскіх аналаў. Першая згадка Літвы (вылучана ў тэксце).


Адносна значэння і паходжання назвы існуе мноства розных версій. Больш-менш пераканаўчыя гіпотэзы звязваюць назву з прытокам Віліі, маленькай рэчкай Летаўкай. Аўтар можа тут заўважыць, што шлях наймення нейкага племя па назве геаграфічных аб'ектаў здаецца цалкам лагічным. Да прыкладу, дрыгавічы – адно з леглых у аснову беларускага этнасу ўсходнеславянскіх плямёнаў, верагодна, атрымалі назву дзякуючы балоцістай мясцовасці, якую яны займалі. У беларускай мове, як вядома, і зараз ёсць слова «дрыгва».

Палачане, якія засялялі першую самастойную дзяржаву продкаў беларусаў – Полацкае княства, як можна думаць, атрымалі назву ад ракі Палаты.

У сучаснай Рэспубліцы Літва дастаткова папулярная версія з паходжаннем імя краіны ад назвы дружыннікаў, што былі ў атрадах літоўскіх нобіляў. Такіх ваяўнікоў нібы звалі «лейчы». У гэтым выпадку тлумачэнне нагадвае версію з паходжаннем не зусім зразумелага славянам слова «русь», якім першапачаткова, як лічыцца, называлася варажская дружына скандынаўскіх манархаў, што кіравалі ўсходнеславянскімі землямі.



Другие книги автора Яўген Аснарэўскі
Ваши рекомендации